27 maja w całym kraju obchodzony jest Dzień Samorządu Terytorialnego. W tym roku jest on wyjątkowy, ponieważ upamiętnia 30. rocznicę uchwalenia ustawy decentralizującej zarządzanie krajem i pierwszych wyborów do rad gmin. O niezwykle istotnej roli samorządów terytorialnych dla rozwoju Małych Ojczyzn opowiedział starosta zwoleński Stefan Bernaciak.
W 1990 roku Sejm RP uchwalił ustawę o samorządzie terytorialnym i odbyły się pierwsze wybory do rad gmin. Osiem lat później wprowadzono samorządy powiatowe. Jak te zmiany wpłynęły na dzisiejszy kształt miast, miasteczek i wsi?
Ustawa o samorządzie terytorialnym, która weszła w życie 27 maja 1990 roku sprawiła, że kolejne trzydziestolecie upłynęło pod znakiem dynamicznego rozwoju miejscowości wchodzących w skład dzisiejszych gmin i powiatów. Poprzez decentralizację zarządzania krajem oddano głos obywatelom. Od tego momentu mogli oni decydować o sprawach, które bezpośrednio ich dotyczyły, dzięki czemu zaczęli współtworzyć swoje najbliższe otoczenie. Ich potrzeby były nareszcie zauważane, a głosy słyszalne. To co na dole, wreszcie przestało zależeć od góry. Trudno byłoby dziś wyobrazić sobie w pełni demokratyczną Polskę, gdyby nie te zmiany. Samorządy są jednymi z najbardziej udanych rozwiązań na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Stały się fundamentem współczesnej Rzeczypospolitej.
Minione 30 lat, to ogromne zmiany w infrastrukturze miasteczek i wsi, które piękniały i dawały mieszkańcom nowe możliwości. Jednak początki samorządności w Polsce nie były łatwe.
Początki, jak to często bywa, były trudne, jednak zdecydowanie przełomowe. Był to czas ustalania praw i obowiązków, które miały spocząć na samorządach terytorialnych. Ważnym wydarzeniem było przyjęcie w kwietniu 1997 roku Konstytucji RP, w której jeden z rozdziałów został poświęcony samorządowi terytorialnemu. Kolejnym istotnym momentem w dziejach Polski było przywrócenie od 1999 roku samorządności na szczeblu powiatowym oraz wojewódzkim. Powiaty zapełniły przestrzeń publiczną pomiędzy małymi gminami, a dużymi województwami. W 2002 roku parlament przyjął ustawę wprowadzającą bezpośrednie wybory prezydentów, burmistrzów i wójtów. Od tej pory mieszkańcy miast, miasteczek i wsi decydują o tym, kto będzie piastował funkcję organu wykonawczego w samorządzie.
W skład powiatu zwoleńskiego wchodzi pięć gmin: Zwoleń, Kazanów, Policzna, Przyłęk i Tczów. Jak zmieniały się ich miejscowości na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci?
Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat w miejscowościach wchodzących w skład gmin powiatu zwoleńskiego zaszły ogromne zmiany. Po odrodzeniu samorządności w Polsce olbrzymią szansę rozwoju otrzymały już nie tylko aglomeracje, ale także wsie i małe miasteczka. Rozpoczął się czas dużych inwestycji. Budowano drogi, szkoły, sieci wodociągowe i kanalizacyjne, boiska oraz miejsca rekreacji. Wytężona praca samorządowców wszystkich kadencji sprawiła, że miejscowości z terenu powiatu zwoleńskiego w niczym już dziś nie przypominają tych sprzed trzydziestu lat. Podejmowane przez lata działania znacząco wpłynęły na poprawę warunków życia mieszkańców. Dziś są to przyjazne i stale rozwijające się miejsca.
Co w Pana poczuciu jest kluczem do dalszego dynamicznego rozwoju lokalnych gmin i powiatu zwoleńskiego?
Nieodzownym warunkiem dla rozwoju gmin i powiatu zwoleńskiego jest dobra współpraca pomiędzy samorządami, nie tylko lokalnymi, ale również tymi na wyższych szczeblach. Najważniejsze jednak jest to, aby uważne wsłuchiwać się w głosy mieszkańców. Musimy pamiętać, że nasze Małe Ojczyzny są naszym wspólnym dobrem, dlatego tylko współdziałanie może przynieść wymierne efekty. Kluczem do sukcesu jest także intensywna praca samorządowców zmierzająca do jak najbardziej skutecznego sięgania po środki zewnętrzne: rządowe i unijne. Dofinansowania pozwalają realizować ważne społecznie zadania, dlatego tak istotne jest umiejętne wyszukiwanie programów pomocowych, pozyskiwanie środków finansowych i rozważne korzystanie z nich.
Czego życzyć samorządowcom z terenu powiatu zwoleńskiego w obliczu jubileuszu?
Dziękuję tym wszystkim, którzy na przestrzeni trzydziestu lat przyczynili się do budowania samorządności na terenie powiatu zwoleńskiego. Gratuluję mądrych decyzji, dzięki którym nasze Małe Ojczyzny mogły rozwijać się w każdym z obszarów, piękniały i stawały się przyjaznymi miejscami dla naszych mieszkańców. Dziś, w obliczu tak istotnego jubileuszu życzę samorządowcom dalszego zapału i wytrwałości w tej ważnej i odpowiedzialnej służbie. Niech kolejne lata będą pasmem pozytywnej realizacji nowych, ambitnych zamierzeń i płynącej z nich satysfakcji.
Dziękuję za rozmowę
Mirosława Gregorczyk